İlk olarak 1995 yılında karşımıza çıkan E-ticaret kavramı, farklı sektörlere ait ürün yada hizmetlerin, internet üzerinden tüketici kitlesine sunulmasını ifade etmektedir. İnternet kullanımının yaygınlaşması ile geleneksel ticaret faaliyetleri, dijital platformlara taşınmıştır. “Elektronik Ticaret” olarak da bilinen E-ticaret sistemlerinde, satış ve pazarlama, ödemeler, dağıtım ağları, reklam çalışmaları ve iletişim kanalları, internet üzerinden gerçekleştirilmektedir.
Dijital dönüşümün en somut örneklerinden biri olan E-ticaret, minimal ve global ölçekteki tüm işletmeler için geniş bir fırsat ağı yaratmaktadır. E-ticaret sisteminde fiziki mağazalara sahip markalar, yerel üreticiler, ulusal dağıtım ağına sahip işletmeler, büyüme endeksleri hızlı bir şekilde yükselmektedir. İşletme ve markalar için hızlı büyüme potansiyeli, E-ticaret sistemlerinin belirledikleri hedef kitleye yönelik direk çalışmalar yapabilmesi ve etkili iletişim kurabilmesi olarak açıklanmaktadır.
E-ticaret Nasıl Yapılır?
Elektronik Ticaret sistemlerinde iş akışı “Stoklu” ve “Stoksuz” olarak birbirinden ayrılmaktadır. Stoklu E-ticaret sistemi, imalatında ilgili işletme tarafından yapıldığını yada tedarikçi firmanın ürünlerinin satıcı tarafından depolandığını işaret etmektedir. Stoksuz E-ticaret ise taşeron firmalar yada yerel üreticilerden sağlanan ürünlerin, potansiyel müşteriler ile buluşturulmasını ve satışını gösterirken, ürünler ilgili üretici üzerinden teslim sürecine aktarılmaktadır.
E-ticaret sistemleri web siteleri yada mobil uygulamalar üzerinden işlemektedir. Elektronik Ticaret yapmak isteyenler için ilk adım bir E-ticaret sitesine sahip olmaktır. Fiziki mağazaya sahip olsun yada olmasın, her girişimci internet üzerinden E-ticaret sitesi aracılığıyla satış yapmaya başlayabilir. E-ticaret yapmaya başlamadan önce sistemler ve süreçler hakkında bilgi sahibi olmak, daha doğru ve hazırlıklı bir başlangıç sağlayacaktır. E-ticaret yapmak isteyenler için öneriler aşağıdaki şekilde ilerlemektedir.
- Girişimcinin spesifik bir iş fikrinin olması
- Niş ürün satışına odaklanılması
- Ürün satışında fark yaratılması
- Kişisel becerilerin satışa dönüştürülmesi
- E-ticarete başlanılması
Yeni Bir İş Fikri
E-ticaret yapmak isteyen girişimcilerin spesifik bir iş fikrinin olması, ticari bir faaliyete başlamak için oldukça önem taşımaktadır. Üzerinde düşünülmüş ve gerekli pazar araştırmalarının yapılmış olduğu bir iş fikri, E-ticarette başarılı olmanın anahtarını sunmaktadır. E-ticaret yapmak isteyenler için, iyi bir iş fikri oluşturabilecekleri araştırma alanları aşağıdaki gibi sıralanmaktadır.
- Güncel E-ticaret istatistiklerinin değerlendirilmesi
- E-ticaret trendlerinin belirlenmesi
- E-ticarette öne çıkan sektörlerin analiz edilmesi
- İnternet üzerinden satışı yapılabilecek ürün yelpazesinin belirlenmesi
- Küçük bir girişim olarak başlayarak, marka olmuş E-ticaret işletmelerinin başarı hikayelerinin değerlendirilmesi
- Global ölçekte E-ticaret sistemlerinde satılan ürünlerin belirlenmesi
- E-ticaret sitelerinden satışı en yüksek olan ürünlerin tespit edilmesi
Tüm bu araştırma başlıkları, E-ticaret yapmak isteyenler için iyi bir iş fikri oluşturmaya yardımcı olmaktadır.
Niş Ürünlerin Satışı
E-ticaret yapmak isteyenler için niş ürünlere odaklanılması, iyi bir başlangıç fikri olarak gösterilmektedir. “Niş Ürün” tanımı, E-ticaret sistemlerinde satışı gerçekleşen ürün grupları arasında yer alan ve öne çıkan “Özel” bir ürünü işaret etmektedir.
Niş ürün grupları, daha çok küçük bir hedef kitleye hitap etmektedir. Ancak spesifik olarak seçilmiş hedef kitleyle kurulan iletişim ve başarılı bir satış & pazarlama stratejisi ile E-ticarette başarılı olmak mümkün hale gelmektedir. Niş ürün satışı E-ticaret yapmak isteyenler için birçok avantaj sunmaktadır. Bunlar;
- Niş ürün satış sektöründe rekabetin daha az olması nedeniyle, başarılı olma şansı artacaktır
- Niş ürün gruplarının maliyetleri düşük, satış gelirleri yüksektir
- Niş ürünlerin reklam, tanıtım ve pazarlama giderleri, daha geniş kapsamlı E-ticaret girişimine göre çok daha azdır
- E-ticaret sitelerindeki niş ürün satışı sınırlı olduğu için, SEO çalışmaları ilgili siteyi hızlı bir şekilde ön plana çıkarmaya yardımcı olacaktır
Fark Yaratmak
E-ticaret yaparken mevcut rakiplerden ayrılmanın en kolay yolu, ürün satışında fark yaratmak olarak gösterilmektedir. Tüketicinin ihtiyaçlarını karşılayacak ve problemlerini çözecek potansiyele sahip girişimler, ticari faaliyetlerde her zaman başarılı olmaktadır. Bu durum E-ticaret sistemleri için de geçerliliğini korumaktadır.
E-ticaret yapmaya başlamadan önce, fark yaratan bir girişim oluşturmak için potansiyel müşterilerin problemlerine odaklanmak iyi bir başlangıç olacaktır. Müşteri kitlesinin problemlerini çözmeye yönelik ve ihtiyaçlarını karşılayan ürün gruplarının satışını yapmak, fark yaratmanın en kolay yollarından biri olarak gösterilmektedir. Öncelikle hangi ürün grubunun hangi hedef kitleye hitap edileceğinin belirlenmesi gerekmektedir.
E-ticaret sistemlerinde buna “Kategorileştirme” adı verilmektedir. Anne / bebek, kozmetik / güzellik, gıda / temel ihtiyaç, elektrik / elektronik gibi farklı kategorilerde bir alan belirleyerek, ilgili ürün grubunda fark yaratan ürün sunumları gerçekleştirilmektedir. E-ticaret sistemi üzerinden satılacak ürünün belirlenmesinin ardından, bu stratejiye paralel olarak hareket etmek de mümkün hale gelmektedir. Mevcut durum analizi, rakip analizi ve pazar analizi ile fark yaratan ürünün satış süreçleri kolayca netleştirilebilir.
Kişisel Becerilerinizi Satışa Dönüştürün
E-ticaret yapmak isteyenler için bir başka alternatif de kişisel becerilerin ve hobilerin satışa dönüştürülmesidir. Her bireyin kendine özgü bir ilgi alanı bulunmaktadır. İlgi alanları doğrultusunda üretilen somut ürünler yada hizmetler, E-ticaret üzerinden satılabilir hale getirilmektedir. Kişisel becerilerini satışa dönüştürmek isteyenler için öneriler, aşağıdaki şekilde belirtilmektedir.
- Dantel, örgü, makrome gibi el emeği ürünlerin satışı
- Tüketicinin kendisinin yapabileceği ürünlerin satışı
- Hobi ürünlerinin satışı
- Sanatsal ürünlerin satışı
- Özel tasarım ürünlerinin satışı
- Dekoratif seramik ürünlerinin satışı
- Yabancı dil eğitmenliği hizmetinin satışı
- Müzik, resim gibi sanatsal faaliyet eğitmenliğinin satışı
- Kişisel gelişim, meditasyon, yoga gibi uzmanlık alanlarının satışı
Yukarıda belirtilen herhangi bir kategori belirlenerek, kişisel becerileri E-ticaret sistemlerine entegre etmek mümkündür. Küçük üretimlerin değerlendirilmesi ve ekonomik olarak geri dönüşüm sağlanması, yeteneklerin ve uzmanlık alanlarının tüketiciye katkı sağlaması, bu alandaki E-ticaret girişimlerinin en somut geri dönüşümleri arasında gösterilmektedir.
E-ticaret Yapmaya Başlamak
Elektronik Ticaret sektörüne giriş yapmak isteyenler, gerekli araştırmaları yapıp, hangi alanda faaliyet göstermek istediklerini belirledikten sonra harekete geçebilmektedir. E-ticaret girişimini başlatmanın temel adımları aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır.
- E-ticaret sitesinin kurulumunun yapılması
- Site tasarımının oluşturulması
- Ürün ve stok yönetiminin kurgulanması
- Kişisel satış yapılmayacaksa, tedarikçi seçiminin yapılması
- Sanal pos sistemlerinin entegre edilmesi ve banka görüşmelerinin sağlanması
- Kargo alternatiflerinin belirlenmesi ve anlaşmaların düzenlenmesi
- E-ticaret sitesi için sosyal medya platformlarının oluşturulması
- Lojistik süreçlerinin yönetilmesi
- Dijital pazarlama, reklam ve tanıtım çalışmaları stratejilerinin belirlenmesi
Yukarıda sıralanan liste, E-ticaret yapmaya karar verdiğinizde yararlanabileceğiniz bir yol haritası oluşturmaktadır. Tüm aşamalar netleştiğinde somut bir iş planı dahilinde E-ticaret yapmaya başlanabilir. E-ticaret sistemleri de geleneksel ticari faaliyetler gibi iş odaklı ve profesyonel olmalıdır. Müşteri kitlesinde güven oluşturmanın ve satış sürekliliği yaratmanın en temel adımı bu yönde ilerlemekten geçmektedir.
E-ticaret Yapmak İçin Şirket Kuruluşu
Elektronik Ticaret yapmak isteyenler için belirlenen bazı yasal yükümlülükler bulunmaktadır. Bu yükümlülüklerin başında da “Şirket Kurulumu” zorunluluğu gelmektedir. Her E-ticaret sitesi sahibinin ve faaliyet yetkilisinin Türk Ticaret Kanunu kapsamında vergi mükellefi olma şartı ve satılan ürünler üzerinden fatura kesme zorunluluğu bulunmaktadır.
Ayrıca, E-ticaret faaliyetlerinden elde edilen gelirler, alım ve satım maliyetleri hesaplanarak belirlenmektedir. Bu doğrultuda vergi mükellefi olan E-ticaret sitesi sahipleri devlete gelir vergisi, stopaj ve KDV farkları gibi ödemeler yapmaktadır. E-ticaret yapmak için şirket kurulum seçenekleri aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır.
- Şahıs şirketi kurulumu
- Limited şirket
- Anonim şirket
Bu üç alternatiften biri E-ticaret yapmak için uygun şirket türüne karşılık gelmektedir. E-ticaret yapmaya başlamadan önce tüm şirket kurulumları, avantaj ve dezavantajları hakkında detaylı bir araştırma yapılması önerilmektedir. Araştırma sonucuna göre, E-ticaret hacmi de göz önüne alınarak, şirket kurulumu gerçekleştirilmektedir.
Şirket kurulum seçeneklerini belirlemeden önce şirketin hedeflerinin saptanması, şirketin 5 yıllık işletme planının oluşturulması, sermaye kapasitesinin belirlenmesi, ideal bir şirket türü seçimi için yol gösterici kriterler içermektedir. E-ticaret yapmak isteyenler, şirket kurulumunun akabinde ürünlerini tedarik etmeye başlayabilir.
E-ticaret Sitesinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
E-ticaret yapmaya karar verenler için sektörde farklı E-ticaret sitesi kurulum seçenekleri yer almaktadır. Hazır E-ticaret sitesi tasarımları olduğu gibi özel yazılımlardan da yararlanmak mümkün olmaktadır. E-ticaret sitesinde dikkat edilmesi gerekenler ise aşağıdaki şekilde açıklanmaktadır.
- Site tasarımı
- Domain ve Hosting seçimi
- Güvenlik sistemleri
- Site tanıtım ve reklam çalışmaları
Site Tasarımı
E-ticaret yapmaya karar veren kişiler, site kurulumu gerçekleştikten sonra sitenin tasarımı için çalışmalar yapmakta yada yaptırmaktadır. Bir E-ticaret sitesinin tasarımında dikkat edilmesi gereken alanlar ise şöyle sıralanmaktadır.
- Sitede profesyonel ve ücretli temalar kullanılmalıdır
- Site tasarımında “Responsive” mobil uyumlu tema seçimi yapılmalıdır
- Sitede “Banner” ve “Slider” alanlarına yer verilmelidir
- Sitede mutlaka bulunması gereken sayfalar; Hakkımızda, İletişim, SSS (Sık Sorulan Sorular), Ödeme yöntemleri sayfası
- Tüm bu sayfa tasarımları sitenin öncelikli alanları arasında tutulmalıdır
- Site kullanıcı deneyimine en üst seviyede cevap verebilmelidir
- Site tasarımında ürün fotoğrafları ve açıklamalarına yer verilmelidir
- Sitede kullanılacak her görselin yüksek kalitede sunulması gerekmektedir
- Site metin içerikleri SEO uyumlu hale getirilmelidir
- Tüm aşamalar tamamlandıktan sonra E-ticaret sitesinin hızlandırma çalışması yapılmalıdır
Yukarıda belirtilen her bir detay, E-ticaret sitesinin profesyonel bir hizmet vermesini desteklemektedir. Bu şekilde mevcut ve potansiyel müşteriler, güven içerisinde alışveriş yapma eğilimi gösterecektir.
Domain ve Hosting Seçimi
E-ticaret’e başlayacaklar için, hangi yöntemle site kuracaklarını belirlemelerinin ardından Domain ve Hosting seçimi yapmaları gerekmektedir. Domain ve Hosting seçimi başarılı bir E-ticaret sitesinin en önemli alanlarından biri olmaktadır. Domain, ilgili sitenin “Alan Adını” ifade etmektedir. E-ticaret sitelerinde Domain seçimi konusunda dikkat edilmesi gereken noktalar aşağıdaki gibi sıralanmaktadır.
- Seçilen Domain ’in E-ticaret sitesinin marka ismiyle uyumlu olması önerilmektedir
- Domain uzantısının E-ticaret sitesinin faaliyet göstereceği sektörle örtüşmesi gerekmektedir
- Seçilen Domain minimum 3 maksimum 13 karakter uzunluğunda olmalıdır
- Domain kolay şekilde hatırlanan, özgün ve yaratıcı olarak belirlenmelidir
E-ticaret sitelerinde bir diğer önemli faktör Hosting seçimi olarak karşımıza çıkmaktadır. Hosting, bir web sitesinin içerisine yüklenen görsellerin, ürün açıklamalarının, müşteri bilgilerinin, iletişim kanallarının, siteye ait tüm verilerin barındırıldığı saklama alanı olarak ifade edilmektedir. E-ticaret siteleri için Hosting seçiminde dikkat edilmesi gereken noktalar ise şöyledir;
- İşbirliği yapılacak Hosting firmasının güvenli olması önem taşımaktadır
- Hosting seçiminin E-ticaret sitesinin trafik akışı, Database, işletim sistemi gibi temel teknik özellikleri ile uyum sağlaması gerekmektedir
- Hosting seçiminde E-ticaret sitesi için tanımlanacak mail adres sayısı da baz alınmalıdır
- Hosting seçimi E-ticaret sitesinin kapasitesine uygun hızda belirlenmelidir
- Hosting seçiminde güvenlik seçenekleri göz önünde bulundurulmalıdır
Yukarıda belirtilen kriterleri karşılayan Domain ve Hosting seçimi, E-ticaret sitesinin sorunsuz bir şekilde işlemesine yardımcı olmaktadır.
Güvenlik Sistemleri
Popüler E-ticaret siteleri incelendiğinde, müşteri sadakatine sahip, potansiyel kullanıcı ağı geniş girişimler dikkat çekmektedir. Bunun başlıca nedenlerinden birisi E-ticaret sitesinin kullanıcılara güven vermesi olarak açıklanmaktadır.
Hiçbir internet kullanıcısı ve tüketici kitlesi, güven duymadığı site üzerinden alışveriş yapmayı tercih etmeyecektir. Bu nedenle E-ticaret girişiminin başarılı olması, E-ticaret sitesinin güvenlik altyapısının sağlamlığına bağlanmaktadır. E-ticaret sitelerinde uygulanması gereken güvenlik sistemleri önerileri aşağıda belirtilmektedir.
- E-ticaret sitesinin mutlaka SSL Sertifikasına sahip olması gerekmektedir
- E-ticaret sitesinin müşteri kitlesine daha fazla güven vermesi için ETBİS “Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi” kaydının oluşturulması önerilmektedir
- Kullanıcılara ödeme seçenekleri oluşturulurken “3D Secure” ödeme güvenliği alternatifi eklenmelidir
- E-ticaret sitesinin güvenliğini ve güvenilirliğini arttırmak için marka adının mutlaka tescillenmiş olması gerekmektedir
- E-ticaret sitesinin ISO 27001, ISO 20000-1, ISO 22301 Kalite Standartları Sertifikalarına sahip olması önerilmektedir
Yukarıda belirtilen öneriler, E-ticaret sitesinin ve markanın güvenliğini sağlarken, aynı zamanda müşteri kitlesinin de güven içerisinde alışveriş yapmasını desteklemektedir.
Site Tanıtım ve Reklam Çalışmaları
Yeni bir E-ticaret girişiminin, rakipleri arasından sıyrılarak fark yaratması ve marka bilinirliğini güçlendirmesi için tanıtım ve reklam çalışmalarını iş planlamalarına dahil etmesi gerekmektedir. Yerel ve global ölçekte binlerce E-ticaret sitesinin ve girişimin varlığı düşünüldüğünde, sektörde ciddi bir rekabet yaşanmaktadır.
Bu rekabetle başa çıkabilmek, belirlenen hedef kitleye kolayca ulaşmak için reklam ve tanıtım çalışmaları büyük avantaj sağlamaktadır. Yeni bir E-ticaret girişiminin ürünlerini yada hizmetlerini potansiyel müşterilere tanıtmak için hem arama motorları hem de sosyal medya araçlarından yararlanması önerilmektedir. E-ticaret sitelerinin doğru hedef kitleye ulaşarak, reklamlarını yapabilmesi için kullanabileceği dijital araçlar şöyledir;
- SEO “Arama Motoru Optimizasyonu”
- Google ADS reklamları
- Facebook, Twitter, Instagram sponsorlu reklamları
- E-mail pazarlaması ve reklamları
- SMS pazarlama ve reklam çalışmaları
- Influencer Marketing çalışmaları
- İçerik pazarlaması
E-ticaret girişiminin başarılı bir reklam & tanıtım çalışması yürütebilmesi için yukarıda belirtilen her bir araç için ayrı stratejiler geliştirmesi gerekmektedir. Bu şekilde doğru kanallardan, doğru hedef kitleye ulaşmak mümkün hale gelmektedir.
