Hayvan Hakları Evrensel Beyannamesi kapsamında, dünya üzerinde yaşamını sürdüren tüm canlıların yasal haklara sahip olduğu belirtmektedir. Hayatımızı paylaştığımız ve doğanın dengesini sağlayan canlılar, insanlar tarafından saygı ve sevgi görmeyi hak etmektedir. Yaşamın tüm renkleri ile bir bütünlüğe sahip olduğunun bilincindeki bireyler, evcil hayvanları sahiplenerek hayatlarını birlikte sürdürme kararı verebilmektedir.
Evcil hayvan sahiplerinin, yasalar çerçevesinde belirlenen haklarıyla ilgili bilgi sahibi olması, olası sorunlar karşısında nasıl hareket edeceklerine yardımcı olmaktadır. Bu şekilde, hem evcil hayvan sahipleri hem de yaşamlarını paylaştıkları can dostları, mağdur olmadan hayatlarını sürdürebilmektedir. Özellikle apartmanlarda evcil hayvan besleyen kişiler, bu konuda daha dikkatli ve bilinçli hareket etmelidir. Toplu yaşam kuralları ve etik değerler çerçevesinde kendilerini ve evcil hayvanlarını savunabilmeleri, haklarının farkında olmaları ile sağlanmaktadır.
Evcil Hayvan Sahiplerinin Kanuni Hakları
Gerek müstakil evlerde gerekse apartmanlarda evcil hayvan besleyen kişiler, yakın komşuları yada çevreleriyle zaman zaman sorunlar yaşamaktadır. Söz konusu durum apartmanda yaşayan bireyleri ilgilendirdiğinden, kanuni hakların öncelikle apartman yönetim planına nasıl yansıtıldığı incelenmelidir. Apartmanda evcil hayvan besleme konusu, her biri yerleşimin yönetim plânına göre değişkenlik gösterebilmektedir. Evcil hayvan sahiplerinin, apartman yönetim plânlarında yer alan ilgili maddeleri tespit edebilmesi için de Tapu Sicil Dairelerinden sorgulama yaptırmaları gerekmektedir.
Belediye yada Tapu Sicil Dairelerinde, ilgili apartmanda evcil hayvan besleme ile ilgili yasak kararı aldırılmışsa, bu durumda evcil hayvanı korumak için yapılacak çok fazla seçenek kalmamaktadır. Ancak apartman sakinleri yazılı müracaat yapmadıkça ve ilgili mahkemelerce evcil hayvanın tahliyesi ile ilgili karar çıkmadıkça, kişiler arasında uzlaşma yoluna da gidilebilir. Apartman yöneticisi yada sakinlerden biri, ilgili mahkemeye başvurduğunda ve “Tahliye Kararı” aldırdığında ise evcil hayvanın tahliyesinin gerçekleştirilmesi zorunlu hale gelmektedir.
Evcil Hayvan Sahiplerinin Bilmesi Gereken Yasal Düzenlemeler Nelerdir?
Apartmanda evcil hayvan besleme konusunda, yasalarca belirlenmiş temel düzenlemeler bulunmaktadır. Evcil hayvan sahiplerinin can dostlarını koruması ve onlara sağlıklı bir yaşam alanı sağlaması için, bu düzenlemelerin bilinmesi gerekmektedir. Konuyla ilgili yasal düzenlemeler ise aşağıdaki şekilde belirtilmektedir.
- Hayvan Hakları Koruma Kanunu kapsamında, tüm hayvanların yaşamsal hakları yasal güvenceler altına alınmaktadır.
- Bir evcil hayvanın yaşam alanından yada sahibinden zorla ayrılmasına yönelik davranışlar, baskılar ya da şiddet unsurları, yasalarca belirlenmiş yaptırımları gündeme getirmektedir.
- İlgili yasalar söz konusu durumda hem evcil hayvan sahibini hem de can dostunu koruma altına almaktadır.
- Türk Ceza Kanununa göre sahiplenmiş her hayvan “Sahibinin Şahsi Malı” olarak tanımlanmaktadır. Bu tanım her ne kadar tüm evcil sahiplerini duygusal olarak kötü hissettirse de, buradaki amaç evcil hayvanın haklarını korumak olarak açıklanmaktadır. Sahiplenilen evcil hayvana karşı her türlü zarar verecek davranış, yaşamsal haklarına müdahale yada tehdit, ilgili kanunlarca “Suç” olarak addedilmekte ve cezaya tabi tutulmaktadır.
- Sahiplenilmiş bir evcil hayvana yalnızca ilgili mahkemeler müdahale edebilmektedir. Hiçbir kişi, kurum yada kuruluşun müdahale yetkisi kesinlikle bulunmamaktadır.
Evcil hayvan sahiplerinin unutmaması gereken en önemli nokta, sahiplenmiş oldukları can dostlarının tüm yaşamsal sorumluluğunun kendilerinde toplanmış olduğudur. İlgili sorumluluklar gerek hukuki gerekse cezai sonuçları doğurabilme kapasitesine sahiptir. Bu nedenle, evcil hayvan sahiplerinin yukarıda belirtilen yasal düzenlemelere vakıf olması ve can dostlarını en iyi şekilde koruması, sorumluluklarının bir parçası olarak belirtilmektedir.
Kanuni Haklar İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Apartmanda evcil hayvan beslemeyi düşünen bireyleri yakından ilgilendiren, en sık sorulan sorular ve yanıtları aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır.
Apartmanda evcil hayvan beslemek yasak mıdır?
Her apartmanın yerleşim alanına özel hazırlanan “Yönetim Plânı” bulunmaktadır. Apartmanda yaşayan kişilerin, evcil hayvan sahiplenmeden önce ilgili plânda “Hayvan Besleme Yasağı” olup olmadığını kontrol etmesi önerilmektedir.
Hayvan besleme yasağı bulunan yönetim plânına rağmen, evcil hayvan besleyenlere karşı uygulanan kanuni yaptırım nedir?
Tanımlı apartman için oluşturulan yönetim plânında, net olarak ifade edilmiş bir yasak bulunmasına rağmen evcil hayvan beslemeye devam kişiler, apartman sakinlerinden gelen şikayet yada itiraz gibi durumlarda, “Kat Mülkiyeti Kanunları” çerçevesinde tahliye davaları ile karşılaşabilir.
Apartman sakinleri evcil hayvanı yaşam alanından uzaklaştırabilir mi?
Bu konuda ilgili apartmanın yönetim plânında belirtilen maddeler esas alınır. Ancak sahibi ile yaşamını sürdüren evcil hayvana “Yönetim Kurulu” da dahil olmak üzere kimsenin dokunmasına izin verilemez. Gerekli durumlarda mahkeme kararı ile yetkilendirilmiş kişiler, evcil hayvan sahibinin evini tahliye etmesi konusunda bilgilendirmek için görüşebilirler.
Büyük ırk köpeklerin apartmanda beslenmesi yasak mıdır?
İlgili kanunlar gereğince, küçük yada büyük ırk olmasına bakılmaksızın, yönetim plânında “Evcil Hayvan Besleme” konusundaki maddeler dikkate alınır. Apartmanın yönetim plânında, bu konuda herhangi bir yasak bulunmuyorsa, evcil hayvanın ne kadar büyük olduğu bir sorun teşkil etmeyecektir. Ancak yasalarca sahiplenilmesi yasaklanmış, saldırgan ırkların evde bakılması durumu değiştirecektir. İlgili durumda “Kat Mülkiyeti Kanunu” çerçevesinde yaptırımlar uygulanmaktadır.
Kiracılar apartmanda evcil hayvan besleyebilir mi?
Bu konuda yine apartmanın yönetim plânında belirtilen maddeler esas alınmaktadır. Eğer apartmanda hayvan beslemek konusunda yasak varsa mülk sahipleri, kiracılarının tahliye edilmesi için ilgili mahkemelere başvuruda bulunabilir. Mülk sahibi bazı durumlarda sadece ilgili evcil hayvanın tahliyesi için karar aldırabilir, kiracı olarak apartmanda yaşayan kişilerin tahliyesi zorunlu olmaktan çıkabilmektedir.
Polis yada zabıtanın evcil hayvanı yaşam alanından tahliye etmesi mümkün müdür?
Türk Ceza Kanunu çerçevesinde her bir evcil hayvan sahibinin sorumluluğundadır ve sahiplenilmiş hayvanlara polis de dahil olmak üzere tahliye edilmek için müdahale edilmesi söz konusu değildir. Sahiplenilmiş tüm evcil hayvanlar bu şekilde Anayasal haklarla korunur. Ancak ilgili mahkemelere yapılan tahliye başvurusu evcil hayvan aleyhine sonuçlanırsa, icra yoluyla tahliye gerçekleşecektir.
Evcil hayvanın, çıkardığı sesler nedeniyle tahliye edilmesine karar verilir mi?
Çevresel faktörler ve gürültülerin değerlendirilmesi yönetmeliklerinde, hayvanların çıkardıkları seslere dair hukuki maddeler yer almamaktadır. Bu nedenle, apartmanda sahibi ile birlikte yaşamını sürdüren bir evcil hayvanın, çok fazla ses çıkardığı için şikâyet edilmesi, tahliye kararını hiçbir şekilde gündeme getiremez.