İşNasıl YapılırNedir?

Beyin Fırtınası Nedir? Nasıl Yapılır?

Beyin fırtınası (Brainstorming), marka ve işletmelerde çalışan profesyonellerin, özgün ve yeni fikir üretebilmeleri için kullandıkları tekniği ifade etmektedir. Brainstorming tekniği, problemlerin hızlı ve kolay bir şekilde çözülmesi, yaratıcı fikirlerin geliştirilmesi konusunda destek sağlamaktadır. Beyin fırtınası günümüzde, iş dünyası ile bütünleşmiş kavramlardan biridir. Bunun nedeni de işletme ve markaları daha verimli hale getirmesi olarak gösterilmektedir. 

Brainstorming, bireylerin tek başına yada ekipleri ile beraber uygulayabilecekleri bir tekniktir. Beyin fırtınası yaparken spesifik bir konuya odaklanmalıdır. Yaratıcılığın geliştirilmesi, yaratıcı düşünce süreçlerinin harekete geçirilmesi için oldukça işlevsel olan bu teknik, çözüm odaklı bir çalışmayı gerektirir. Dijital dönüşüm çağında, iş yaşamında yaratıcı düşünme tekniklerinin yeri ve önemi büyüktür. Beyin fırtınası tekniğini de, bu akımdan türetilmiş, yaygın olarak kullanılan yöntemlerden biridir. Brainstorming uygulama sürecinde, genellikle belirli bir soruna çözüm bulmak için farklı açılardan fikirlerin ortaya konulması beklenir.

Brainstorming Uygulamaları

Beyin fırtınası yapılırken, tüm ekip üyelerinin yeni fikirlerini özgürce paylaşması istenir. Brainstorming uygulamalarında bireylerin paylaşmış oldukları fikirler toplanır ve kaydedilir. Beyin fırtınası tekniği oturumu genellikle küçük gruplar içerisinde gerçekleştirilir. Grup yöneticisi olarak seçilen bir kişi, tekniğin uygulanması sürecini ve akışı yönetmekle görevlendirilir. Brainstorming kavramının ilk çıkış tarihi 1939 yılına dayanır. Reklam ajansı yöneticisi olan Alex F. Osborn, ajans çalışanlarının yeni fikir üretimi konusunda sorun yaşadığını fark etmiştir. Osborn ekip tabanında işleyen, spesifik bir konuya odaklanan, problemlerin çözülmesini amaçlayan bu tekniği geliştirmiş ve ajansında uygulamaya başlamıştır. İlerleyen yıllarda aldıkları sonuçların verimliliği üzerine Brainstorming tekniği birçok marka ve işletme tarafından uygulanmaya başlamıştır. Osborn liderliğinde toplanan ekipler, yaratıcı düşünme becerilerini geliştirerek, çok daha kolay çözüm önerileri ve özgün fikirler oluşturma eğilimi göstermiştir. Günümüzde birçok kreatif ajans, işletme ve marka, kurumsal kimlik çalışmalarında, reklam ve pazarlama kampanyalarında, derin sorunların çözülmesinde bu tekniği uygulamaya devam etmektedir.

Beyin Fırtınası Tekniğinin İlkeleri Nelerdir?

Beyin fırtınası tekniği yıllar içerisinde bazı değişikliklere uğramıştır. Her işletme ve marka, ihtiyacı doğrultusunda tekniği geliştirerek farklı yaklaşımlarla kullanmıştır. Ancak her zaman Osborne ’nun geliştirdiği ilkeler temel alınmıştır. Brainstorming tekniği uygularken rehber olarak kabul edilen ilkeler ise aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır.

Kaliteye Değil Miktara Odaklanmak

Brainstorming tekniğini uygularken, fikirlerin ve düşüncelerin kalitesine değil miktarına odaklanmak gerekir. Ekip üyeleri ne kadar fazla sayıda fikir ve düşünce üretirse, fikirlerin geliştirilmesi, birleştirilmesi ve somut olarak kullanılması daha işlevsel hale gelmektedir. Tekniğin en işlevsel şekilde uygulanması ve kaliteli sonuçların alınması, fikir miktarı ile doğru orantılıdır.

Eleştiriyi Ertelemek

Unutulmaması gereken en önemli noktalardan biri de beyin fırtınası tekniğinin bir yarış platformu olmadığıdır. Ekip üyeleri herhangi bir fikri eleştirme eğilimi gösterdiğinde, yönetici tarafından bu eğilim engellenmelidir. Beyin fırtınası tekniği yaparken, tüm ekip üyeleri düşünce ve fikirlerini paylaşmak konusunda özgür hissetmelidir. Ekip üyelerinin kendilerini sınırlamadan ve özgün fikirler ortaya koyabilmesi, eleştirinin ertelenmesi ile mümkündür.

Çılgın Fikirlere İzin Verilmesi

Brainstorming tekniğinin uygulama aşamasında, en eğlenceli ilkelerden biri de çılgınlıktır. Her bir ekip üyesi, aklına gelen en çılgın ve kabul görmeyen fikirleri ifade edebilmelidir. Gökyüzündeki ananas dilimlerini vizyonlayan bir ekip üyesi, ideal bir çalışma akışını teşvik edecektir. Yeni ve yenilikçi, özgün fikirler ancak ekip üyelerinin sınırsız düşünce gücü ile ortaya çıkmaktadır. Yapılamayanı yapmak, düşünülmeyeni düşünmek her zaman cesaret gerektirir. Brainstorming tekniğinin temellerinden biri de cesur fikirlerin ekip üyeleri ile paylaşılmasıdır.

Fikirlerin Birleştirilmesi / Artırılması / Geliştirilmesi

Beyin fırtınası tekniğinin son ilkesi fikirlerin geliştirme sürecini kapsamaktadır. Ekip üyeleri, spesifik bir konuda başlattıkları oturum içerisinde, sorunların çözülme sürecini hızlandırmak ve yeni birleştirilmiş fikirleri ortaya çıkarmak için listelenen fikirler arasında bağlantı kurmalıdır. Fikirlerin birleştirilmesi ve birleştirilen fikirlerin artırılması, ekibi çözüme yaklaştıran adımlar arasındadır. Brainstorming tekniği her zaman özgün fikirlerin oluşturulması temelinde ilerlemelidir.  Bunu sağlamanın yolu da, ortaya atılan fikirlerin geliştirilmesinden geçmektedir.

Brainstorming (Beyin Fırtınası) Nasıl Yapılmalıdır?

Bir Brainstorming toplantısında, ekip üyelerinin sahip oldukları araçların kullanımı ile tüm fikirlerin toplanması ve kaydedilmesi önerilir. Günümüzde birçok şirket beyin fırtınası uygulamalarına teknoloji tabanlı araçları da dahil etmektedir. Sürecin hızlandırılması, inceleme adımlarının daha kolay atılması ve akışın kontrollü olarak yürütülmesi için farklı dijital araçlardan destek alınabilir. Beyin fırtınası tekniğinde çok miktarda fikir üretilirken bunların yazılı olarak kaydedilmesi sorun yaratabilir. Bu noktada video yada ses kaydı almak, mobil uygulamalardan yararlanmak saha işlevsel çözümler sunabilir.

Brainstorming tekniğinin temeli olan çok sayıda fikir üretilmesi, seçenekler arasında bağlantı kurulmasını, dikkat çekici bir düşüncenin yakalanmasını, özgün sonuçların alınmasını destekleyecektir. Beyin fırtınası tekniği sürecinin en sonunda da, ekip üyeleri toplanan tüm fikirleri değerlendirerek, sorunu çözebilecek en etkili fikre odaklanarak, yepyeni bir bakış açısı ve fikirle oturumu tamamlayacaktır. Brainstorming tekniği oturumunda, tüm ekip üyelerinin eşit katılım içerisinde olması ve fikir sayısının arttırılması için bazı yan teknikler de kullanılmaktadır.

Oturum başlatılmadan önce, benzer fikirlere ve düşünce yapılarına sahip olmayan kişilerden yeni bir ekip oluşturulması, alınacak sonucu da olumlu etkileyecektir. Beyin fırtınası oturumunda önemli olan konulardan biri de toplantı ortamının rahatlığıdır. Ekip üyelerinin kendilerini rahat ve özgür hissetmelerini sağlayacak, mümkünse hava alan ortamlarda gerçekleştirilen oturumlar, en yüksek faydayı almayı mümkün kılmaktadır. 

Brainstorming tekniğini uygulamadan önce çözülmesi istenen problemin net bir şekilde tanımlanması da gerekir. Oturum sırasında ortaya atılan fikir ve düşünceler, bu probleme çözüm olabilecek potansiyelde ele alınmalıdır. Brainstorming tekniğini uygularken, tüm ekip üyelerinin eşit şekilde fikirlerini paylaştığından da emin olunmalıdır. Sessiz katılımcıların fikirlerini ifade etmeleri konusunda gerektiğinde teşvik edici davranışlarda bulunmalıdır.

Beyin Fırtınası İçin Yardımcı Teknikler Nelerdir?

Brainstorming (Beyin Fırtınası) tekniği temel ilkeleri ve kavramları ile kendi başına da uygulanabilmektedir. En iyi sonucu almak için, spesifik bir problem tanımı ile oturuma başlamak her durumda öncelikler arasındadır. Bunun dışında Brainstroming oturumları içerisinde yararlanılan yardımcı tekniklere de yer verilmektedir. Günümüzde birçok şirket, profesyonel ekiplerinin kendilerini gerçekleştirmesi, en yüksek potansiyellerini ortaya koyması için Brainstorming ve içerdiği yan tekniklerden yararlanmaktadır. Yardımcı teknikler, beyin fırtınası oturumunda yeterince ilerleme kaydedilmediği zamanlarda da kullanılabilir. Somut olarak çözülmesi istenen bir sorunda, ekip üyelerinden yeterli seviyede yeni ve özgün fikir çıkmadığında bu yardımcı teknikler akışı hızlandıracaktır.

Zihin Haritası Tekniği

Brainstorming tekniğini güçlendiren en etkili yöntemlerden biri de zihin haritalarıdır. Zihin haritası tekniği, şehir haritası gibi düşünülebilir. Şehrin merkezi, zihin haritasında oluşturulan ana fikri temsil etmektedir. Merkezden ilerleyen yollar ise düşünce ve fikirleri ifade eder. Şehir haritasındaki tali yollarda, ikincil düşünce ve fikirleri gösterir. Zihin haritası tekniğinde kelimeler, çizimler, resimler kullanılabilir. Kişiye özel görüntüler, ilgi alanlarını temsil eden figürler, özgün bir düşüncenin zihin haritası üzerinde ifade bulmasını destekler. Zihin haritası tekniği, beyne ait potansiyelleri açığa çıkaran bir kapı olarak da görülebilir. Zihin haritası ile güçlü fikirler, somut görseller ve metinlerle daha anlaşılabilir forma girebilir.

Zihin haritası tekniğinin bireylere kazandırdığı birçok işlev de vardır. Kişiler herhangi bir zaman diliminde akıllarına gelen düşünce ve fikirleri kısa zihin haritaları ile anında arşivlenebilir. Yaratıcı düşünce akışını oluşturmak için, akla gelen düşünceleri belirli bir sıralamaya almak yerine zihin haritası ile somutlaştırmak, her zaman daha işlevsel bir çözümdür. Zihin haritası oluşturma adımları ise aşağıdaki gibi sıralanır.

  • Seçilen bir ana fikir, ana konu yada düşünce merkez içerisine yerleştirilmelidir.
  • Ana temaların, merkezden itibaren dallar olarak ayrılması istenir.
  • Yan fikirler, ana fikirlerin alt temalarını oluşturmalıdır ve bağlantılı anahtar kelimeleri içermelidir.

Zihin haritası tekniği Brainstorming ile bağlantılı şekilde uygulanabileceği gibi tek başına da kullanılabilir. Zihin haritası ile çalışmaya başladıktan sonra alınabilecek faydalar ise şöyledir.

  • Resimler ve renkli kalemlerle yapılan zihin haritaları, öğrenme sürecini eğlenceli hale getirebilir.
  • Bireylerin görsel hafızları bu teknik ile güçlendirilebilir.
  • Konsantrasyon sorunları çözülebilir ve güçlü odaklanma sağlanabilir.
  • Klasik not alma yöntemlerinin aksine, bilginin içselleştirilmesi ve hatırlanması kolaylaşır.
  • Çok daha kısıtlı zamanda, daha fazla iş yapmak mümkün hale gelir.
  • Yaratıcı düşünme süreçlerini tetikler.

Ters Beyin Fırtınası Tekniği

Alışılagelmiş Brainstorming tekniklerine alternatif getiren ters beyin fırtınası, genellikle sorun odaklı ekip üyelerinin en işlevsel sonucu alması için kullanılır. Kötü bir gün geçiren ya da düşünme yapısı olarak sorundan çıkmakta zorlanan, yeni fikir üretme kapasitesi kısmen daha düşük olan bireyler, ters beyin fırtınası tekniği ile oldukça iyi sonuçlar almaktadır. Brainstorming uygularken baskın ekip üyeleri nedeniyle kendilerini ifade etmekten çekinen kişiler için de bu teknik ideal bir yöntem olarak gösterilir.

Ters beyin fırtınası tekniği de, orijinal yöntemde olduğu gibi spesifik sorunların çözümlenmesi, yaratıcılığın teşvik edilmesi, yeni ve özgün fikirlerin dile getirilmesi için kullanılır. Bu tekniğin temeli, başlangıç noktasında zorlu görülen sorunların, farklı yaklaşımlarla çözümlenmesine dayanır. Ters beyin fırtınası, şirket profesyonelleri tarafından farklı nedenlerle tercih edilir. Ekip üyelerinin hızlı bir şekilde yeni fikirlerini ifade etmekte ve yaratmakta güçlük çektiği durumlarda, bu teknikten yararlanılabilir.

İnsanlar belirli bir konuda sabit fikirlere sahip olduklarında, o fikirden uzaklaşmaları ve bakış açılarını değiştirmeleri zorlayıcı hale gelebilir. Ters beyin fırtınası tekniği, bireylerin spesifik bir soruna analitik olarak yaklaştıkları durumlarda bile işlevsel çözümler sunabilir. Bir sorunu nedenlerine doğru çevirmek, çözümün nereden üretileceğini bulmayı kolaylaştırabilir. Bu teknik ile hızlı çözümler üretmek, yeni fikirler geliştirmek mümkündür. Ters beyin fırtınası tekniği uygulama adımları ise aşağıdaki şekilde sıralanır.

  • Belirli bir sorun belirlenir.
  • Sorun tersine çevrilir.
  • Fikirler toplanır.
  • Fikirler tersine çevrilir.
  • Çözümler değerlendirilir.

SWOT Analizi Tekniği

Beyin fırtınası tekniği ile birlikte de kullanılan SWOT analizi, kendi başına yapıldığından bile oldukça etkili yöntemlerden biridir. SWOT analizi güçlü yönler (Strengths), zayıf yönler (Weaknesses), fırsatlar (Opportunities) ve tehditler (Threats) kelimelerinin İngilizce baş harflerinden oluşan bir kavramdır. Dört ayrı alanda değerlendirilen ve analiz edilen bileşenler, hem kişisel hem de şirketler için oluşturulabilir. Beyin fırtınası tekniği ile entegre edilecek olan SWOT analiz çalışması da herhangi bir konu, durum yada kişi özelinde yapılabilir. Kişilerin, şirketlerin yada herhangi bir durumun güçlü yönleri, zayıf yönleri, fırsatları ve tehditleri belirlendiğinde, stratejik bir planlamaya da gidilebilir. SWOT analizi ile en iyi değerlendirme ve süreç yönetimi sağlanabilir. Analiz sonucu doğrultusunda hangi alanlarda iyileştirilmeye gidilmesi gerektiği, hangi alanların güçlendirilebileceği ve hangi alanlarda aktif rol alınabileceği net olarak görülür.

Beş Neden Tekniği

Beş neden analizi olarak da ifade edilen bu teknik, belirli bir sorunun yada problemin kök sebebinin bulunmasına yardımcı olur. Bu şekilde en zor problemler bile akış içerisindeki verilerle kolayca çözümlenir. Beş neden tekniği düşünme süreçlerine ait adımları destekler. Tekniğin temelinde, probleme sebep olan belirleyici neden araştırılır. Cevapların alınmasının ardından soru yeniden tekrarlanır. Her bir adımda ve tekrarda soruna ait en derin kökenine inilmesi önerilir. Beş neden tekniğinin uygulama akışı ise şöyledir.

  • Spesifik bir problemin tanımlanması
  • Neden? Sorusunun sorulması (1.Sebep)
  • Neden? Sorusunun sorulması (2.Sebep)
  • Neden? Sorusunun sorulması (3.Sebep)
  • Neden? Sorusunun sorulması (4.Sebep)
  • Neden? Sorusunun sorulması (5.Sebep)

Probleme sebep olan kök nedenlerle en son aşamada karşılaşılır. Sorunun nedeni net olarak tanımlandıktan sonra çözüm aşaması için ekip üyeleri ile üzerinde beyin fırtınası yapılır.

Diğer Yardımcı Teknikler

Beyin fırtınası tekniği ile birlikte uygulanabilen diğer yardımcı yöntemler arasında boşluk doldurma tekniği yer almaktadır. Bu teknik, belirlenmiş bir hedefe ilerlerken, aralarında bulunan boşlukların ne ile ve nasıl doldurulacağının tespit edilmesini sağlar. Beyin fırtınası oturumunda aktif olan katılımcılar, boşlukların doldurulması için düşüncelerini ve fikirlerini ifade eder. Son aşamada tüm fikirler değerlendirilerek, en uygun çözüm önerisi belirlenir.

Bir diğer yöntem olan yazma tekniği, ekip üyelerinin aktif olarak oturuma katılmasını ve fikirlerini paylaşmasını desteklemek için uygulanır. Yazma tekniği ile tüm ekip üyeleri düşünce ve fikirlerini kağıda döker. Üzerinde düşünülmesi için yeterli zaman verildikten sonra, katılımcılar yazdıkları fikir ve düşünceleri diğer katılımcılarla paylaşırlar.

Brainstorming uygulamalarında kullanılan bir diğer yöntem olan rol yapma tekniği, oturum katılımcılarının spesifik bir soruna farklı bakış açıları ile yaklaşmasını sağlamaktadır. Hedef olarak belirlenen bir sorunun çözüm yolculuğu içerisinde her bir katılımcı süreç içerisindeki aşamaları rol yapma tekniği ile ifade eder. Bu tekniği uygularken varılacak hedef bir müşteri, yönetici ya da hizmet sağlayıcı olarak karşımıza çıkabilir.

Beyin fırtınası uygulamalarına dahil edilen son yöntem de figür tekniği olarak gösterilir. Günümüze dek ulaşan, büyük başarılara imza atan, ünlü bir isim seçilir. Yaşanılan sorun için ya da herhangi bir mevcut durumda, o kişinin benzer bir durum içerisinde nasıl düşüneceği ve davranacağı tahmin edilir. Ekip üyeleri, ilgili kişinin mevcut durumu atlatmak için elindeki fırsatları ve problemi yönetme becerisini tartışır. Bu yöntem sorunlara dışarıdan bakma becerisini ve süreci daha kolay dönüştürmeyi destekler.

Hülya Ergün

2014 yılından beri kurumsal şirketlere sosyal medya hesap yönetimi konusunda destek vermekteyim. Content Writers Turkey (CWT) üyesiyim. Aynı zamanda, Türkiye’nin önde gelen içerik ajanslarında freelance olarak içerik yazarlığı yapmaktayım. Okumaya, araştırmaya, yazmaya ve yaratıcılığa açık her alana ilgi duyuyorum. Yoga ve meditasyon pratikleri ile enerjimi dengeliyorum.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu