NFT Nedir? Nasıl Kullanılır?

NFT adını son günlerde her yerde çok sık duyuyoruz. NFT, yani Non-Fungible Token son zamanlarda büyük bir ivme yakaladı. Özellikle geçtiğimiz aylarda popülaritesi günden güne artmaya devam etti. Kripto piyasasıyla yakından ilgilenen kişilerin de kısa zaman içerisinde dikkatini çekmeye başladı. Yine kripto toplulukları, NFT gibi varlıklara yatırım yapma hızını arttırdıkça en popüler NFT’ler bir anda milyon dolarlar karşılığında satılmaya başladı. Bu kadar popüler olan NFT haliyle herkesin dikkatini çekti ve merak konusu oldu. Peki nedir bu NFT? Nasıl kullanılır? Bunların cevabını bulduk ve sizler için derledik.

Blockchain Nedir?

Günümüz teknolojisinde adını sıkça duyduğumuz bir başka terim ise Blockchain yani Blok Zinciri! Bloklardan oluşan zincir yapısındaki Blockchain şifrelenmiş bir şekilde işlem takibi sağlayan bir veritabanı sistemi olarak adlandırılıyor. Kısaca tanımlayacak olursak; Blockchain, herhangi bir iş ağında işlemleri kaydetmek ve varlıkları takip etmek için kolaylık sağlayan, paylaşılabilir ve üzerinde değişiklik yapılması mümkün olmayan bir kayıt defteridir. Bu varlıklar somut ya da soyut şekilde olabilir. Somut varlıklar ev, araba, arsa olabilir. Soyut varlıkları da fikri mülkiyet, telif hakkını, patent örnek olarak gösterilebilir. Değerli her şey blockchain ağında bulunabilir. Blockchain sayesinde işler çok daha hızlı ve kolay ilerler. Blockchain’de işler bilgi ağı üzerinden ilerler. Bilgileri yalnızca izni olan ağ üyeleri görebilir ve bu bilgiler üzerinde değişiklik yapabilir. Tamamen şeffaftır. Bu Blockchain ağı ile siparişleri, ödemeleri, hesapları kolaylıkla takip edebilirsiniz. Bu Blockchain ağında akıllı sözleşmeler de vardır. Bu akıllı sözleşmeler sayesinde kurallar otomatik olarak ayarlanır ve yürütülür. 

Blockchain, her yeni işlemi kaydeden bir defterdir. Yaptığı işlemleri bir bilgisayar ağına yayar, Bitcoin ve diğer kripto para birimlerinin bir merkeze ihtiyaç duymadan direkt çalışmasına izin verir. Bu sayede de işlem ücreti gibi durumlar da ortadan kalkar. Blockchain ağındaki işlemler binlerce bilgisayarın çalıştığı bir ağ tarafından onaylanarak çalışır. Bu doğrulama süreci sırasında da insan hatası riski ortadan kalkar. Blockchain bilgileri herhangi bir merkezi yerde saklanmaz. Saklamak yerine blok zinciri kopyalanır ve bilgisayar ağına yayılması sağlanır. Blok zincirine eklenen yeni bloklar, bilgisayarlar aracılığıyla blok zincirine gönderilir ve güncellenir. Blockchain 7 gün 24 saat hizmet verebilir. Saat ve gün sınırı yoktur. NFT’ler de Blockchain ağı üzerinde şifrelenir. NFT’ler bu blok zincir üzerinde eşsiz emsalleri oluşturularak yaratılır.

NFT Nedir?

NFT yani Değiştirilemez Tokenler, fiziksel dünyada var olan koleksiyon parçalarının dijital dünyaya yansıması olarak adlandırılabilir. Herhangi bir saatin, ayakkabının, ünlü bir kişinin kaleminin Değiştirilemez Tokeni olabilir. Bu Token’ların takas edilmesi mümkün değildir. Kripto paralar gibi takas edilemezler. Çünkü her değiştirilemez token (NFT) birbirinden farklıdır. NFT, değişebilen varlıklar olan dolar, hisse senedi, altın külçesi gibi değerlerin aksine değiştirilemezdir. Değiştirilemez Tokenleri diğerlerinden ayıran en önemli özellik benzersiz olmalarıdır. Çok sayıda NFT olmasına rağmen her biri diğerinden farklıdır. NFT’nin orijinalliği ve sahipliği kesin olarak bilinir. NFT örneklerine bakacak olursak bunlar, internetteki Domain ve IP adresi olarak bulunan sanal araziler, dijital sanat eserleridir. NFT kısaca özetlenecek olursa, dijital bir sertifikadır. 

Bu Değiştirilemez Tokenlar, orijinal ve eşsiz özelliklere sahip oldukları için genellikle telif hakkına sahip olacak ürünleri oluşturmak için kullanılırlar. Bir sanatçı, en değerli eserlerinden birini Değiştirilemez Token olarak oluşturduğu zaman ürünün satışından pasif bir gelir elde etmiş oluyor. 

NFT’ler özgün olduklarını doğrulamak ve alıcıların mülkiyetlerini onaylama hakkını sağlamak için bir blok zincirine (yani diğer adıyla Blockchain) kaydedilen benzersiz dijital varlıklara bağlı olan dijital sertifikalardır. Bir NFT’nin değeri, benzersiz olmasından dolayı ona sahip olmak isteyen koleksiyonerlerin ölçüsüne göre belirlenir. NFT aynı zamanda dijital sanatçılara geniş bir çalışma alanı sunan bir veri birimi olarak da karşımıza çıkmaktadır. 

Özellikle son günlerde adından sıkça söz ettiren NFT’ler, birçok sanatçı, sporcu, iş insanı tarafından büyük bir ilgiyle takip ediliyor. Bunun en temel sebebi ise hemen hemen her şeyi temsil edebilmeleri olarak gösteriliyor. Çok geniş bir temsil alanı olan NFT’ler, kullanıcıları için büyük kolaylık sağlayan veriler olarak değer görüyor. NFT’ler kopyalanamaz, bölünemez ve çoğaltılamaz oldukları için güvenliği de sağlıyorlar. Hepimizin bildiği ve dikkat edilmesi gereken bir durum olan telif hakkını da böylelikle sağlamış oluyor. 

NFT Nasıl Oluşturulur?

NFT’ler birbirinden kolaylıkla ayrılabilmeleri ve doğrulanabilmeleri açısından özel bir tasarıma sahiptir. Genellikle Ethereum altyapısına sahip olarak oluşturulurlar. ERC-721 ve ERC-1155 belirteçlerinin standartları baz alınarak özel olarak üretilirler. NFT oluşturmak için öncelikle kripto para cüzdanına sahip olmanız gerekir. Dosyalar platformlar aracılığıyla IPFS (InterPlanetary File System) yani Gezegenler Arası Dosya Sistemine yüklenir. Sonrasında NFT’nin değiştirilemez karakteristik özellikleri belirlenmeye başlar. Bunlar NFT oluşumunun temel adımlarıdır. Ardından NFT kişiye ya da esere göre özelleştirilmeye başlar. Burada NFT’den ne kadar üretileceği, fiyatının ne kadar olacağı, satışlarda kişilere ne kadar pay düşeceği ile ilgili durumlar belirlenir. En son adımda ise Blockchain ağının işlem ücreti ödenmektedir. Bu işlemin sonucunda NFT üretilmiş olur. İşlemin sonucunda NFT’ler cüzdanınıza gönderilir. Böylece tüm blok zincirinde kayıt altına alınmış olur. 

NFT, adeta sanat eseri gibi dosya halinde Rarible, OpenSea gibi herhangi bir açık artırma pazarına eklenmesi sayesinde oluşturulur. Böylece dijital deftere kaydolur. Kaydolan bu NFT’lerin satın alınabilen kopyası oluşturulur.

Günümüzde NFT oluşturmak çok kolay bir hale gelmiş görünüyor. NFT oluşturmak için Rarible, Nifty Gateaway, Enjin, OpenSea, superRare, Decentraland gibi platformlar size yardımcı oluyor. Bir dijital cüzdan ve bu platformlardan herhangi birine eriştiğiniz takdirde dilediğiniz gibi NFT oluşturmanız çok kolay!

NFT’lerde Telif Hakkı Var Mıdır?

Herhangi bir sanatçı, NFT’yi satsa bile telif hakkı elinde bulunur ve aynı çalışmanın birden fazla NFT’sini oluşturabilir. NFT alıcısı ise esas eseri satın almış olmaz ve o eser üzerinde hak iddia edemez. Bu alıcı eserin kendisine ait olduğunu iddia edemez ve dosyanın mülkiyet hakkını da kendi üzerine alamaz. Herhangi bir eser NFT olarak yüklenebilir ve bu eserin orijinal olması gerekmez. Bu sebeple birçok kişi orijinal olmayan eserleri de NFT olarak yüklemektedir. Bunun için asıl sanatçının izni gerekmez. 

Örneklendirerek anlatacak olursak; Bir şarkıcı albümünün NFT’sini satışa sunduğunda orijinal haklarının tümünü elinde tutar. Yalnızca bir kopyasını satar ve bunu çoğaltma hakkına sahiptir. Kopyaları satması da yasalara aykırı değildir. Herhangi bir alıcı da bu albümün NFT’sini alabilir, tekrar başka bir alıcıya da satabilir. Fakat bu alıcı bu albümü kopyalama hakkına sahip değildir. 

NFT dijital dünyada çok yeni bir tanım olduğu için NFT ve telif hakkı konusunda biraz daha zamana ihtiyaç var gibi görünüyor. Zaman içerisinde NFT ekonomisini de kapsayacak yeni düzenlemeler olacağı da söyleniyor!

NFT Nasıl Çalışır?

NFT’ler dijital değerlerdir. NFT aracılığı ile dijital varlıklarınıza değer kazandırıp onları satmanız mümkündür. NFT, dijital varlıkları satarken son derece kolaylık sağlar. Aynı zamanda onları süresiz olarak tutabilir ve aktarabilir. Bu kolaylığı sağlayan şey de Blockchain teknolojisi olarak karşımızda! Blockchain sayesinde dijital varlığın kaynağını herhangi bir merkeze bağlı olmadan kaydedersiniz. Özellikler ekleyerek de o varlığı eşsiz hale getirebilir, satabilirsiniz. Sanal olarak sahip olunan her şey blockchain ile alınıp, satılabilir. 

NFT’ler tıpkı diğer kripto para birimleri gibi blockchain teknolojisini kullanarak çalışıyor. Blockchain teknolojisi sayesinde de veriler güvenli kalıyor. NFT’ler blok zincirinin bir parçasıdır, içlerinde saklanan her bir bilgi tokendır. Bu tokenler sayesinde JPG, MP3, video gibi biçimleri alırlar. 

Bir NFT’yi görüp sağa tıklayıp kopyaladığınızda sistemi hacklemiş olmazsınız! Bu indirdiğiniz dosya onu blok zincirinin bir parçası yapan bilgileri içinde tutmaz. NFT’ler blockchain blok zincirine bağlı bir biçimde çalıştığı için veriler bin zincir halinde depolanır ve sizlere farklı formatta sunulur.

NFT Nasıl Kullanılır?

NFT’ler birçok ürün ve sektörde kullanılabilir. Bunlar yalnızca sanat eserleri değildir. NFT’ler geniş bir alanda hizmet veren veri birimi olduğu için de bu kadar popüler olmuştur diyebiliriz. NFT aracılığıyla birçok kişi sesini ya da resmini satma şansı buldu. Sanal dünyaya uyarladığınız ve sanal dünyada yarattığınız birçok şeyi NFT ile satmanız mümkündür. Bu nedenlerle NFT’ler çok hızlı bir şekilde yükselişe geçmiş ve büyük bir çeşitlilikle kullanılmaya başlanmıştır. Gelin hep birlikte bu kullanım alanlarını inceleyelim!

Dijital Sanat

NFT’ler her alanda ilgi gördü ama en fazla ilgi gördüğü alan dijital sanat diyebiliriz. NFT adeta dijital sanat ile birlikte anılır hale geldi. Çünkü blockchain teknolojisi ile birlikte NFT’ler güvenilir bir hal aldı ve esneklik kazandı. Bu durum sebebiyle de dijital sanatçılar NFT kullanımına doğru yönelmeye başladı. Bunun en büyük örneklerinden biri de Beeple olarak tanıdığımız Mike Winkelmann’ın ‘Everdays- The First 5000 Days’ adlı eseri olarak gösteriliyor. Bu eser, 2021 yılında 69,3 Milyon Dolar fiyatıyla satıldı. Başka bir Bepple eseri olan Nifty Gateway de 6,6 milyon dolar karşılığında satıldı. Bu eser Donald Trump figürünün önünden geçen hareketli yayaların gösterildiği 10 saniyelik kısa bir video! Nifty Gateaway aynı zamanda dijital sanat için bir kripto para piyasası olarak da karşımıza çıkıyor.

Paris Hilton da NFT dünyasına adım atan bir başka isim. Hilton, tasarımcı Blake Kathryn ile iş birliği yürüterek NFT dünyasına özel bir seri yarattı. Paris Hilton bu koleksiyonu bir milyon doların üzerinde bir fiyata sattı. Lindsay Lohan da dijitalleştirilmiş, kelebek figürlü ve animasyon içerikli grafiğinin NFT’sini milyon dolarlar karşılığında sattı. Birçoğumuzun tanıdığı dünyaca ünlü rap sanatçısı Snoop Dogg, 2021 Mart ayında NFT dünyasına adım attı. Sekiz parçadan oluşan NFT’sini satışa çıkardığını duyurdu. Bir açıklamasında da modern dünyada dijitalleşmenin önemini vurguladı ve dijital dünyanın her alanında var olmanın çok önemli olduğunu belirtti. Spor dünyasından birçok ünlü isim de NFT ile milyon dolarlar kazandı. Bunun örneği ise efsanevi kaykaycı Tony Hawk! Hawk, kaykay yaparken görüntülendiği bir videosunu NFT pazarında açık artırmaya çıkardı.

Dünyayı etkileyen NFT rüzgarı Türkiye’de de çok fazla rağbet görmeye başladı. Ünlü komedyen Cem Yılmaz da NFT dünyasına adım attığını sosyal paylaşım sitesi Twitter’da paylaştığı bir tweet aracılığıyla duyurdu. Ardından da OpenSea isimli ünlü pazardan oluşturduğu profilini paylaştı. Cem Yılmaz, OpenSea’da şu ana kadar dört çizimini özel olarak paylaştı. Cem Yılmaz’ın hayranları 14 Ekim tarihine kadar bu eserleri görüp, eserlere teklif verme şansına sahip olacak. 

Türkiye’den NFT pazarında yer bulan tek isim Cem Yılmaz değil! Kahkahasıyla ünlü medyatik isim Saba Tümer de ünlü kahkahasını NFT ile 90 Bin TL karşılığında sattığını Instagram’dan duyurdu. Gülben Ergen de bir döneme damga vuran ve hala sıkça kullanılan ikonik  ‘Bana unutmayın ki hiçbir şey olmaz’ sözünü NFT’ye dönüştürerek açık artırmaya çıkardı. Şarkıcı, bu geliri Çocuklar Gülsün Diye Derneği’ne bağışlayacağını da duyurdu. Fenerbahçeli futbolcu Mesut Özil de NFT tabanına aktardığı renkli ve hareketli avatarları ile birlikte NFT dünyasına adım atan bir başka isim oldu.

Koleksiyon Serileri

NFT, aynı zamanda kart koleksiyonları gibi eserleri de bünyesinde bulundurma özelliğine sahip olarak karşımıza çıkıyor. Bu kartlar NFT sayesinde dijital formatta da temsil edilebilme alanı buluyor. Buna verilecek en güzel örnek ise NBA Top Shot platformundaki bir LeBron James smaç kartının NFT’sinin 208.000 Dolar karşılığında alıcı bulması olabilir.

Oyunlar

Bir oyunun herhangi bir bölümünde oyun içi varlıkların temsili için de NFT’leri kullanmak mümkündür. Bu durum da oyun içi varlıkların ve temsillerin pazarlama stratejisi için kullanılan yeni ve en sevilen yol olmaktadır. Bu durum pazarlama için muhteşem bir fırsat sunar. Çünkü NFT’ler sayesinde oyun içi araziler, alanlar, oyun geliştiricisinin izni olmadan NFT alanında satışa sunulabilir ve bu durum telif hakkını doğurmaz. Şubat 2021’de Axie Infinity, dijital arazisinin tapularını 1,5 Milyon Dolara sattı!

Müzik

Ünlü rock grubu King Of Leon hayranlarını sevindirecek bir açıklama yaptı. Yeni albümünü bir NFT olarak yayımlamayı planladığını duyurdu. Bu durum da sanatseverlerin ve coin dünyasının aklına sanatın ve müziğin artık bu alanda da yayılacağını getirdi!

Sinema 

Sinema endüstrisi, diğer endüstrilerden Blockchain alanında ayrılıyor. Bunun en temel sebebi ise depolama zorluğu olarak gösteriliyor. Çünkü NFT dosyaları daha küçük dosyaları kapsayabiliyor ve daha çok onlar için hizmet veriyor. Bu sebeple de sinema dünyası, müzik ve resim gibi diğer sanat dallarından çok daha geride bir şekilde NFT dünyasını benimseyebiliyor. Fakat buna rağmen sinema dünyasından da birçok isim NFT dünyasına adım atıyor. 13 Mart 2021’de Adam Benzine’in Oscar adayı belgeseli olan Claude Lanzmann: Spectres of the Shoah NFT olarak Rarible platformundaki yerini aldı. Yine aynı gün, Legendary Entertainment, Godzilla vs Kong filmlerinin de NFT koleksiyonlarının yayınlanacağı sinema severlere duyuruldu.

Spor Dalları

Sanat dünyasını kasıp kavuran NFT, spor dallarında da rağbet görmeye ve ilgi çekmeye başladı. NBA oyuncusu Spencer Dinwiddie, geçtiğimiz günlerde kariyerini, teliflerini, ve gelirlerini temsil eden bir sözleşmesini tokenize ettiğini duyurdu. Bu durumla birlikte de başka insanların da yatırım yapabilmesinin önünü açmış görünüyor. Bir başka deyişle kendi varlıklarını halka arz etti ve şahsını bir şirketmiş gibi gösterdi. 

Mart 2021’de de NFT alanında ilginç karşılanan ama bir ilk olan bir gelişme yaşandı. Profesyonel Tenisçi Oleksndra Oliynykova, sağ kolunun bir kısmının ömür boyu haklarını NFT alıcılarına özel satışa sundu! Bu değişik ve çılgın fikir basında adeta yankı buldu.

NFT çok kısa bir süredir hayatımızda fakat etkileri sanat dünyasından spor dünyasına kadar uzanıyor. Bu gidişle NFT ismini çok daha sık duyacağız ve iddialı projelerle karşılaşacağız gibi görünüyor. Ünlü isimlerin de tercih ettiği NFT, içerisinde birbirinden farklı ve yaratıcı bir çok eser bulunduruyor ve dikkatleri üzerine topluyor. Her geçen gün daha da fazla kullanıcının dikkatini çeken NFT, ulaşım ve oluşum kolaylığı, telif hakkı, özel ve biricik olması, kolay ulaşılabilirliği sayesinde kendisine kullanıcı kazandırmaya devam edecek gibi görünüyor!