İşsizlik maaşı; işverenin işçinin iş hakkını fesh etmesiyle birlikte ortaya çıkıyor. İşini kaybeden işçinin yeni bir iş bulana kadar gelir kaybını belirli ölçüde karşıladığı geçici maddi destektir. İşsizlik sigortası diye de tanımlanan işsizlik maaşı, bizlerin karşısına sosyal devlet anlayışı ürünü olarak çıkıyor. Ayrıca bu tabir, işsizlik ödeneği olarak da tanımlanmıştır. Bu tanımlamanın şartlarını, 4447 sayılı “İşsizlik Sigortası Kanunu” içerisinde bulabilirsiniz. İşsizlik maaşı tam anlamıyla; sigortalı şekilde çalışma hayatına devam eden işçinin güvencesidir. Sigortalı bir işçinin ansızın işine son verildiğinde, “işsizlik sigortası” teminatı olur. Bu maaş türü; işverenin işten çıkardığı kişilere belirli süreler içinde verilir. Her sene birtakım şartlar göz önünde tutularak, işsizlik maaşı tutarında düzenlemelere gidilir. İşçinin çalışmış olduğu sürede ödediği prim tutarı, işsizlik maaşını belirler.
İşsizlik Maaşı Şartları Nelerdir?
İşsizlik maaşından yararlanabilmek için öncelikle işten çıkarılma hususunun şartları yerine getirmesi gerekiyor. İŞKUR’un belirlediği işsiz maaşı şartları şöyle sıralanabilir:
- Kişinin isteği dışında ve kusuru olmadan işten çıkarılması.
- Hizmet akdi feshi öncesinde işçinin 120 gün içerisinde primi ödenmesi. Bu süre içinde devamlı çalışmış olması.
- Hizmet akdi feshinin son 3 senesinde de minimum 600 gün süreyle sigorta priminin ödenmesi.
- Hizmet akdi feshi sonrasında 30 gün içerisinde, İŞKUR’un en yakınındaki şubesine başvurması gerekiyor.
İşsizlik Maaşı Nasıl Hesaplanıyor?
İşsizlik maaşı; sigortalı çalışanın son 4 ayda prim esas kazancı kapsamında hesaplanıyor. Bu bilgiye göre işsizlik maaşı hesaplandığında; günlük işsizlik maaş tutarı, ortalama brüt kazancın %40’ı olduğunu söyleyebiliriz.
İşsiz maaşı yukarıda belirttiğimiz şekilde hesaplandığında, aylık asgari ücret brüt tutarın %80’i geçmiyor. İşsiz maaşının damga vergisi de hariç hiçbir kesintiye ve vergiye tabi olmadığını belirtebiliriz. İşsiz maaşı başvurusunu yukarıda da değindiğimiz gibi İŞKUR üzerinden yapabilirsiniz. E- Devlet üzerinden de işsizlik maaşı tutarını ve süresini öğrenebilirsiniz. Ayrıca işsizlik maaşının hangi tarihte yatacağı da detaylı görüntülenebilir. Bu bilgileri öğrenebilmek için linke tıklayabilirsiniz. İşsizlik maaşınızı hesaplamak için buraya tıklayabilirsiniz.
İşsizlik Maaşı Başvurusu İçin Gerekli Olan Evraklar
İşsizlik maaşı başvurusu yaparken bazı evrakların temin edilmesi gerekiyor. SGK kapsamında çalışan işçinin, işveren tarafından iş hakkı fesh edilmesiyle işsizlik dönemi başlar. Bu dönemde işçi, İŞKUR’a elektronik ortamda ya da bizzat giderek işsizlik maaşı için başvurabilir.
İşçi, E-devlet üzerinden işsizlik maaşı başvurusu yaptıysa, kesinlikle İŞKUR’a herhangi bir belge teslim etmez. Fakat İŞKUR’a şahsi olarak gidip başvuracak kişilerde şu belgeleri temin etmeleri gerekiyor:
- İşsizlik maaşı dilekçesi
- Kimlik
- İşten ayrılma bildirgesi
İşsizlik Maaşına Nasıl Başvurulur?
Hizmet akdinin diğer bir deyişle iş sözleşmesinin fesh edilmesinin sonrasında 30 gün içinde İŞKUR’a işsizlik maaşı başvurusu yapılmalıdır. Başvurular, İŞKUR’un resmi internet sayfasından ya da şubesine giderek yapılabiliyor. 30 günün içinde işçi aşağıda sıraladığımız şartlardan dolayı başvuru yapmakta gecikebilirler.
- Aile bireylerinin ölümü,
- Deprem,
- Tutukluluk,
- Sel,
- Doktor raporu ile kanıtlanabilen hastalık,
- Muvazzaf askerlik ve gözaltı
Belirttiğimiz sebeplerden dolayı işsizlik maaşına başvuru geciktiğinde; işçinin geciktiği sürenin toplam hak sahipliği süresinden düşürülmesi gerekir. İşsizlik maaşının alınması; kanunda yer alan gerekçesiyle beraber SGK’lı işsizin çalışabilecek durumda olmasına bağlıdır. Kişi, işsizlik maaşı başvurusu yaparken aynı zamanda iş arayan kaydı da yaptırmış oluyor. Kayıtla beraber; SGK’lı işsizlerin işe yerleştirilmesi, danışmanlık ve mesleki eğitim tarzı hizmetler İŞKUR tarafından veriliyor. Tüm bu bilgiler kapsamında başvurunun kesinlikle avukat aracılığıyla ve vekaletnameyle olmadığını söyleyebiliriz.
İşsizlik Maaşı Alan Kişilerin Yararlandığı Hizmetler
İşsizlik maaşı alabilmek için; kusurunuz ve kendi isteğiniz haricinde işten çıkarılmanız gerekiyor. İşsizlik maaşı yanında aynı zamanda aşağıda belirttiğimiz hususlardan da yararlanabilirsiniz:
Mesleki Eğitim ile Gelişim Hizmeti
İŞKUR tarafından düzenlenen kurslara ve eğitimlere katılabilirsiniz. Böylelikle mesleki gelişiminizi ilerletip, yeteneklerinizi de aynı zamanda artırabilirsiniz.
Yeni İş Bulunması
İŞKUR tarafından sizin yeteneklerinize göre yeni iş bulunur.
Genel Sağlık Sigorta Primi
İŞKUR, kişinin işsizlik maaşı aldığı süre boyunca Genel Sağlık Sigorta Primlerini öder. O yüzden SGK’lı işsizle onun bakmak zorunda olduğu aile fertleri kesin olarak sağlık hizmetlerinden yararlanabiliyor.
İşsizlik Maaşı Ne Zamana Kadar Alınır?
Kanunda yer alan koşullar taşındığı takdirde kişiler işsizlik maaşı alabilirler. Özellikle bu konuyla ilgili, “işsizlik maaşı kaç ay alınır?” sorusu çok soruluyor. SGK’lı işsizlerin maaş alabilmesi için; hizmet akdi feshi öncesindeki 3 senelik sürede şu koşulları sağlaması gerekiyor:
- 900- 1079 gün SGK’lı çalışanlar ve işsizlik sigorta primi ödenenler; 240 gün işsizlik maaşı alabilirler.
- 600 gün SGK’lı çalışanlar ve işsizlik sigorta primi ödenenler; 180 gün,
- 1080 gün SGK’lı çalışıp, işsizlik sigorta primi ödenenler; 300 gün işsizlik maaşı alabiliyorlar.
İşsizlik Maaşının Ödenmesi ve Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma
İşten çıkarıldığımızda bizi bir süre ayakta tutacak etkenlerin başında, işsizlik maaşı geliyor. İşsizlik maaşına başvuru yapıldığında sonuç; başvurunun yapıldığı ayın sonunda belli oluyor. İşsizlik maaşı, her ayın 5 inde düzenli olarak kişiye ödenir.Hizmet akdi fesh olan kişiler; T.C. kimlik numarası olan nüfus cüzdanlarıyla PTT Bank şubesinden işsizlik maaşlarını alabilirler.
İşsizlik maaşı alan kişiler aynı zamanda, genel sağlık sigortası kapsamındadır. İşsizlik maaşı aldıkları günler adına kişilerin genel sağlık sigorta primleri yatırılır. Genel sağlık sigorta primlerinin, İşsizlik Sigortası Fonundan yatırıldığını söyleyebiliriz. İşsizlik maaşını alanların baktıkları bireylerde genel sağlık sigortası içerisinde hizmetlerden yararlanır.
İşsizlik Maaşının Yeniden Alınması
Bir kişi işsizlik maaşı alırken, faydalanma süresi henüz dolmadan yeniden işe girebilir. Akabinde işsizlik maaşından yararlanmayı düşünürken gereken şartları yerine getirmeden hizmet akdi feshedilir. Bu tarz durumlarda kişiye önceden tanımlanan işsizlik maaşı süresi dolana kadar yeniden ödenmeye başlar. Kalan ödemeler, İŞKUR’a başvurulan tarih itibariyle alınmaya başlar.
Kişi tekrar işini kaybettiğinde, yeni hak sahipliği kapsamında doğan süreye kadar işsizlik maaşı alır.
“Engellilerin Emekli Olma Koşulları Nedir?” Adlı yazımıza linkten ulaşabilirsiniz.
