Ekonomik anlamda avantajlı olması sebebiyle ikinci el araba sektörüne rağbet çok artmaya başladı. Özellikle sıfır araba fiyatlarındaki artış ve onların tedarik sürecinde yaşanan sıkıntılar ikinci arabalara ilgiyi artırdı. Aynı zamanda her bütçeye uygun olmasıyla da ikinci el araba sektörü dikkat çekiyor. Fakat bu sektörün avantajlarının yanında bazı dezavantajları olduğu da söyleyebilir. Sorunla karşılaşmamak adına özellikle, ikinci el araba alırken dikkat edilecek hususları çok iyi bilmek gerekiyor. 2. el araba alırken çok titiz davranarak, haklarını tamamen üzerinize alacağınızı mutlaka göz önünde bulundurunuz. 2. el araba satın almaya karar verdiğinizde şu noktaları da mutlaka göz önünde bulundurunuz:
· İhtiyacınız doğrultusunda olması.
· Satın aldığınız kişinin size güven vermesi.
· Satın almayı düşündüğünüz arabanın beklentilerinizi karşılaması.
İkinci El Araba Alırken Hangi Detaylara Dikkat Edilmeli?
Bütçeniz ve ihtiyaçlarınız doğrultusunda ikinci el araba alırken bazı detaylara çok dikkat etmeniz gerekiyor. Herhangi bir mağduriyetle karşılaşmamak için özellikle; ikinci el araba alırken dikkat edilmesi gerekenler çok iyi bilinmelidir.
Arabayı Kimden Aldığınızı Bilmek
Arabayı alırken kimden aldığınızı çok iyi bilmelisiniz. Arabayı satın kişinin güven teşkil etmesi çok önemlidir. İlk olarak, arabanın ruhsat sahipliği sayısını öğrenmelisiniz. Araba ruhsat sahipliği sayısını öğrenmek için “5664” numarasına kısa mesaj atabilirsiniz. Bu hizmet sayesinde şu bilgilere ulaşacaksınız:
· Arabanın ruhsat sahiplik yılını.
· Arabanın kaskolu şekilde kaç yıldır kullanıldığını.
· Arabayı satan kişinin üzerinde kaç yıldır olduğunu.
Şahıslardan 2. El araba alıyorsanız;
· Arabanın kısa zamanda devir dönmüş olmamasına
· Satan kişinin ruhsat sahipliği süresinin kısa olmamasını göz önünde bulundurunuz.
Kilometre garantisi veren kuruluşlardan ya da ekspertizlerden 2. el araba almanız daha doğru olur.
Arabanın Resmi Kayıtlarına Bakmak
2. el araba satın alırken, arabanın resmi evraklarına mutlaka bakılmalıdır. Arabayla ilgili özellikle şu durumlara kesinlikle bakılmalıdır:
· TPC ve MTV borçları olup olmadığına.
· Şahıslara, kurumlara ya da bankalara ait haciz durumunun olup olmadığına.
· Yapılandırılmış vergi borcunun olup olmadığına.
Hasar Bilgisi Sorgulama
Arabanın fiyatını etkileyen en önemli nokta, hasar bilgisi olduğunu söyleyebiliriz. “2. el araba alırken nelere dikkat etmeli” kapsamında tramer kaydı sorgusunu da mutlaka yaptırınız.
Tramer kaydı sorgusu sizin daha sonra mağduriyet yaşamanızı engeller. Arabanın kaza ve hasar durumunu öğrendiğinizde fiyatı hakkında da net bilgi sahibi olabilirsiniz. “Plaka numarası” veya “araç şasi numarası” yazarak 5664’e kısa mesaj atabilirsiniz. Buradan arabanın kaza ve hasar geçmişiyle ilgili bilgi alabilirsiniz.
Yalnız bazı 2. el araba satan kişiler; oluşan hasarı tramer sistemine yansıtmamak için kendi ceplerinden masrafları karşılıyorlar. Böyle bir durumun olup olmadığını anlamak için arabayı mutlaka ekspertiz yaptırınız.
Kaporta Ekspertizi ve Aracın Fiziki Durumu
Almayı düşündüğünüz arabanın dış görüşü de çok önemlidir. Yalnız trafik yoğunluğundan kaynaklı olarak bazen büyük ya da küçük kazalar yaşanabiliyor. Bu kazalar sonrasında araçların durumunu mutlaka öğrenmelisiniz. Ekspertiz firmalarından arabanın durumunu yazılı, kaşeli rapor halinde öğrenebilirsiniz. Geçtiğimiz aylarda tüketici haklarının korunması bakımından, 2. el arabalar için ekspertiz raporu çıkartılması zorunluluğu getirildi. Böylelikle şeffaf ve güvenilir ortamda insanlar araba alabilecekler.
Lastik Durumunun Kontrol edilmesi
Araba alırken lastiklere de mutlaka bakılmalıdır. Olması muhtemel kazaları önlemek ve arabanın tam performans gösterebilmesi için lastiklerin sağlam olması gerekiyor. Belirli standartlardaki lastiklerle yolculuk boyunca kendinizi güven altına almış olacaksınız. Lastiklerin yasal olarak diş derinliklerindeki aşınma sınırı; 1, 6 mm. olduğunu söyleyebiliriz. Lastiklerin diş derinlikleri 1,6 mm altında olduğu takdirde kesinle araç muayenesinden geçemez. O nedenle arabayı alırken lastiklerin diş derinliklerini ölçüp, standartlara uygun olup olmadığına bakınız.
Arabanın Ekipman Durumu
Arabaya ait kitapçıklar, kriko, ilk yardım seti ve stepne ekipmanlarının mutlaka tam olması gerekiyor. Arabanın ekipmanlarının tam olması güven açısından çok önemlidir. Ayrıca istenmeyen maliyetleri de önemli ölçüde engeller.
Arabanın Yedek Anahtar Durumu
2. el araba alırken yedek anahtar durumunu mutlaka kontrol ediniz. Arabanın güvenliği yedek anahtarına bağlıdır. Yedek anahtarının kaç tane olduğu kesinlikle bilinmelidir. Yedek anahtar aynı zamanda maliyetin artmasına sebep olan etkenlerin başında yer alıyor. Gereksiz maliyetleri engellemek ve hırsızlık durumlarına karşı arabayı aldığınız kişiden yedek anahtar sayısını öğreniniz. Kasko tarafından çalınma vb. olaylar sonrasında arabanın yedek anahtarı ruhsatla birlikte isteniyor.
Motor Kontrolü ile Mekanik Durum
Arabanın mekanik ve motor durumu mutlaka kontrol edilmelidir. Gerekli incelemeler yapıldıktan sonra arabadaki mekanik aksamın çalışıp çalışmadığı çok güzel öğrenilebilir. Daha önce kullanılan arabalarda bu kontrollerin kesinlikle aksatılmaması gerekiyor. Bu kontroller bilirkişiler tarafından yapılır. Kontrollerin arkasından; arabanın alt bölümünde darbelerin olup olmadığını, egzoz ile yağ kaçaklarını ve ön takımındaki problemleri öğrenmek mümkündür.
Arabanın Kilometre Durumunun Kontrol Edilmesi
İkinci el araba alırken dikkat edilmesi gerekenler arasında araba kilometresi de olduğunu söyleyebiliriz. Araba kilometresi özellikle arabaların fiyatlarını artıran en büyük faktördür diyebiliriz. Yürür aksamları ile motor kullanımı gibi hususlar arabanın yıpranma payını belirtir. Temiz kullanılan, bakımları düzenli yapılan arabalarda yüksek kilometrelerde de olsa çok problem yaratmazlar. Araba alırken kilometresini; araç muayene istasyonları (TÜVTÜRK) aracılığıyla yapabilirsiniz.
Arabanın Fiyat Analizini Yapınız
2. el araba almayı düşünüyorsanız, piyasa durumunu mutlaka göz önünde bulundurunuz. Muadil arabaların satış fiyatlarını da araştırınız. Fiyat araştırmasında arabanın mevcut durumu ele alınmalıdır. Arabanın fiyatını aynı zamanda hasar ve hata durumları da belirliyor. Almayı düşündüğünüz araba 2. el piyasasının çok altında ve üstünde kesinlikle olmamalıdır.
Araba Fiyatı Kasko Değerinden Düşük Olmalıdır
Kasko değeri listesi baz alınarak 2. el araba seçmelisiniz. Bu liste her ay Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği tarafından yayınlanıyor. Arabanın kasko değerini bilmeyenler için çok iyi bir rehber olduğu söylenebilir. Araba fiyatı kesinlikle kasko değerinden düşük olmalıdır.
Kış Aylarında Araba Alınız
Kış döneminde araba fiyatları yaza göre daha çok düşer. Genel anlamda araba sektörünü incelediğimizde, yazın talebin daha fazla olduğunu ve buna bağlı olarak da fiyatlarının arttığını söyleyebiliriz.
Ekstra Harcamaları Göz Önünde Bulundurunuz
Kasko, vergi, devir, trafik sigortası vb. birçok harcama araba alırken mutlaka yapılıyor. O nedenle bütçenizi düşünerek harekete geçiniz. Araba alırken yapılan masraflar arabanın; yaşına, modeline, markasına ve motor hacmine göre değişiyor.
2. El Araba Alırken Dikkat Edilmesi Gereken Dolandırıcılık Yöntemleri
2. el araba alırken dikkat edilmesi gerekenler arasında dolandırıcılık konusu en başta geliyor. 2. el araba piyasasının popülerleşmesiyle birlikte bazı dolandırıcılık yöntemleri de dikkat çekmeye başladı.
Hesap Numarasından Kimlik Bilgilerine Ulaşılması
Hesap numarasından kişinin kimlikteki bilgileri kolayca öğrenilebiliyor. Kişinin kimlik bilgilerine ulaşılmasından sonra yedek SIM karttan e-Devlet şifresi de kötü niyetli kişilerin eline geçiyor. E-devlet şifresinin öğrenilmesiyle birlikte kişinin banka hesabı da boşaltılıyor. Bu yöntem son zamanlarda dolandırıcılık yapan 2. el araba satıcıları tarafından çok uygulanıyor.
Sahte İlanlar
Sahte 2. El araba ilanları açan dolandırıcılar, belirli miktarda kaporayı alıp ortadan kayboluyorlar. Dolandırıcılar ilanlarda bazı bilgiler kullanıyorlar. Dolandırıcılar; cep telefonu, sosyal medya platformları ve E-posta gibi bilgilerle sitelere kaydolup sahte ilanlar oluşturuyorlar. Dolandırıcılar bu ilanları siteye düşük fiyatlarla ekliyorlar. Bu ilanların geneli; başkalarına ait araç fotoğrafları ve bilgiler olduğu söylenebilir. Dolandırıcılar arabaların fiyatını çoğunlukla piyasa değerinin altında belirtiyor. Fiyat uygunluğundan dolayı ilandaki numara arandığında yukarıda bahsettiğimiz “kapora” konusu dolandırıcı tarafından dile getiriliyor. İlanla çok ilgilenenin olduğu izlenimi karşıya verilerek, kaparo karşılığında ilanın kaldırılacağı belirtiliyor.
Dolandırıcılar kaporayı internet bankacılığı aracılığıyla alıp ortadan tamamen kayboluyorlar. Belirtmiş olduğumuz araba dolandırıcılığı yöntemlerine karşı çok dikkatli olmalısınız. Özellikle ödeme işlemlerinde güvenli yöntemleri kullanınız. Parayı bankadan gönderecekseniz; banka hesap sahibi ile arabanın ruhsat sahibinin bilgilerini kontrol ediniz. Noter işlemlerini yaparken güvenli ödeme yöntemlerini kullandığınızdan emin olunuz.
Konteyner Mafyalığı
2. el araba satımlarında son zamanlarda yepyeni bir yöntem uygulanmaya başladı. Bu yöntem düşük fiyatların belirtildiği konteyner ilanlarından oluşuyor. İlanı oluşturan dolandırıcılara arabanın fiyatının düşük olmasıyla ilgili bir soru sorulduğunda şöyle bir yanıt veriyorlar:
“İş için aldım fakat sonradan uğraşmak istemedim.” Belirtmiş olduğumuz bu konteynerler sürekli yer değiştiriyorlar. Eğer dolandırıcıyla aynı ilde ikamet ediyorsanız size hemen arabayı sattığını belirtir. Farklı bir şehirdeyseniz de hemen size uygun nakliye temin ediliyor. Daha sonra siz kaparo veriyorsunuz onlarda size nakliye firmasının olduğunu söyledikleri bir telefon numarası veriyorlar. Fakat nakliye firması diye aradığınız numarada kimse size telefonu açmıyor.
Vekalet Çıkarıp Ortadan Kaybolmak
Arabanın alım ve satımıyla ilgili anlaşmaya vardığınız kişi sizi şu şöyle oyalamaya kalkabilir:
“Arabayı deneyeyim”, “arabayı servise götürmek istiyorum” ya da “para yatmamış bankanın başka şubesine gideceğim.” Siz karşı tarafın bu isteklerini gerçekleştirmesini beklerken, o da noter işlemlerini sizden habersiz gerçekleştiriyor. Hatta yeni bir suret çıkartıp, başkasına arabayı satıyor. Noterin vermiş olduğu vekaletnamelerini, arabanın parasını almadan karşı kişiye kesinlikle vermeyiniz. Arabayla ilgili resmi işlemleri yaptırırken karşı tarafla beraber gidiniz. Vekaletnamelerle ruhsatı sakın birlikte alıcıya vermeyiniz.
İnternet Bankacılığı Dolandırıcılığı
2. el araba alım satım dolandırıcılık yöntemleri arasında internet bankacılığıyla dolandırıcılıkta çok popüler olmaya başladı. Bu yöntemde, karşı taraf yanınızda internet bankacığını kullanarak havale işlemi gerçekleştiriyor. Yalnız EFT işlemi yaparken özellikle saatinin geçmesini bekliyor. Siz de parayı aldığınızı sanıyorsunuz ancak EFT işlemini ertesi güne kadar dolandırıcılar iptal etmiş oluyor.
Arabayı Satışında Üzerine Para Vermek
Arabanızı satmak için ilan oluşturdunuz. Dolandırıcılar genellikle sizin satışa çıkardığınız ücreti teklif edip sonrasında para transferini gerçekleştirirler. Açıklama kısmında da arabanın plakasıyla satış bedeli yazar. Birlikte notere gideceğiniz esnada acil işi çıkar ve size satış işlemi için çok yakını olarak tanıttığı birini yönlendirir. Siz parayı aldım diye düşünüp resmi işlemleri yapmaya başlıyorsunuz. Fakat bir süre sonra kapınıza bir ihtar geliyor. O ihtarda; parayı gönderdim ancak satış gerçekleşmedi diye beyan yazıyor. Ayrıca sizden paranın teslimi de isteniyor. Savcılığa gittiğinizde de arabayı devrettiğiniz kişiyle parayı size gönderenin hiçbir bağı bulunmuyor.
Arabayı devrettiğiniz kişi, parayı elden verdiğini belirterek noter belgesini gösteriyor. Sonuç olarak resmi olarak dolandırıldığınızı belgeleyemediğiniz için araba da gitmiş oluyor.
Hasar Kaydı Yapılmamış Arabayı Yüksek Fiyata Satmak
Dolandırıcılar, hasarlı kaza yapan arabaları uygun fiyatla alıp, tamir işlemlerini 45 günde yaptırıp satış ilanı oluşturuyorlar. Arabanın hasar kaydı satıldıktan sonra belli oluyor. Tüm işlemler usulüne göre oluyor fakat siz hasarlı araba almış oluyorsunuz. Size satışı gerçekleştirenler işlemleri hallettikten sonra ortadan hemen kayboluyorlar. Ayrıca noter işlemlerinde satış rakamını düşük yazdırdılarsa ve elden de siz yine o kişilere para verdiyseniz ekstra zarara uğramış oluyorsunuz. Diğer önemli dolandırıcılık yöntemiyse; sizden arabayı ucuza alıp tekrar satış yapmalarıdır.
Anahtarın Noterde Verilmesi
Araba alım satım işlemleri ile ilgili karşı tarafla anlaşıp, sonra notere gidiyorsunuz. Sizden arabanın biraz altında para istiyor. Tam işlemleri gerçekleştirecekken satıcıya bir telefon geliyor. Telefonla görüşmesi bittikten sonra satıcı size acil işinin çıktığını ve gitmesi gerektiğini söyleyerek arabanın yedek anahtarını veriyor. Sizde anahtarı ve arabayı aldım nasılsa deyip parayı veriyorsunuz. Sonuç olarak; gerçek anahtarını almadığınız ve işlemleri gerçekleştiremediğiniz arabayı aslında almamış oluyorsunuz. Birkaç gün geçtikten sonra araba hırsızlığından hakkınızda soruşturma başlatılıyor.
Resmi satış gerçekleşmediği ve elinizdeki anahtarın yedek olması sebebiyle parayı verdiğiniz halde ispatlayamadığınızdan kanunen siz suçlu duruma düşüyorsunuz.
Bir Arabanın İki Arabayla Birleşmesi
2. el araba satımlarında gerçekleşen bir diğer dolandırıcılık yöntemiyse, birleştirilen araçlar olduğu söylenebilir. Özellikle hasarlı arabaların onarım maliyetleri ve süreçleri fazla olması sebebiyle bu yönteme çok fazla başvuruluyor.
Kilometrenin Düşürülmesi
Ekspertizler genellikle kilometre düşürme hileleriyle karşılaşıyorlar. Dolandırıcılar arabayı satacakları zaman ekspertizin anlamayacağını düşünerek motor arızalarını gizliyorlar.
Geçmişte Arabaların Airbag Açması
Arabaların ciddi anlamda kaza yaptıklarında airbag adı verilen emniyet kemerleri aktifleşip akabinde gergi modunu alıyor. Yetki onarım servisleri arabayı orijinal yedek parçalarla onardıklarında aslında hiçbir sorunla karşılaşmıyorlar. Tramer dökümünden ve arabanın servis geçmişinden detaylı olarak bilgi almak mümkün. Yalnız araba parçalarının değiştirilip onarıma öyle gitmesi işleri çok zorlaştırıyor. Direksiyon ve ön torpido bölümü detaylı incelendiği takdirde arabada yapılan onarımlar daha kolay tespit edilebiliyor. Airbag kontrollerinde mecbur sökme ve takma işlemleri yapılıyor. Airbag kontrollerini sadece yetkili servisler yapmalıdır. Yetkili servislerin dışında uzman olmayan kişilerce yapılan airbag kontrolleri maalesef ölümcül vakalarla sonuçlanabiliyor. O nedenle işi garantiye alıp yetkili servislere kontrolleri yaptırmak gerekiyor. 2. el araba dolandırıcılığı yöntemleri ile karşılaşmamak adına, OBD taramasını da mutlaka yaptırınız.
